Analiza Ryzyka Poważnej Awarii

Analiza Ryzyka Poważnej Awarii

Analiza ryzyka polega na oszacowaniu wielkości ryzyka poprzez określenie prawdopodobieństwa wystąpienia scenariusza awaryjnego oraz wielkości jego skutków. Analiza ryzyka powinna być wykonywana w przypadkach, kiedy posiadamy wystarczająco dużo informacji dotyczących danego systemu, wówczas gdy cel analizy został szczegółowo określony. W przeciwnym wypadku otrzymane wyniki mogą odbiegać od rzeczywistych.

Analiza ryzyka wystąpienia poważnej awarii przemysłowej obejmuje cztery etapy:

• identyfikację zagrożeń,
• określenie reprezentatywnych scenariuszy awaryjnych i oszacowanie prawdopodobieństwa ich wystąpienia,
• ocenę potencjalnych skutków reprezentatywnych scenariuszy awaryjnych,
• określenie ryzyka wystąpienia reprezentatywnych scenariuszy awaryjnych.

Metodykę analizy ryzyka przedstawia poniższy diagram:

Pierwszym podstawowym etapem analizy ryzyka jest identyfikacja zagrożeń. Jakość analizy zależy przede wszystkim od kompletności identyfikacji zagrożeń. Metody identyfikacji zagrożeń to między innymi wstępna analiza zagrożeń (WAZ), analiza HAZOP  system ekspercki i inne. Analiza zagrożeń prowadzi do identyfikacji zdarzeń awaryjnych mogących wystąpić w danej instalacji procesowej. Tworzą one tzw. listę zdarzeń awaryjnych (LZA). W związku z dużą liczbą możliwych zdarzeń awaryjnych (LZA), konieczne jest podzielenie ich w ograniczone grupy podobnego typu i wybór tzw. reprezentatywnych zdarzeń awaryjnych (RZA), nazywanych również zdarzeniami referencyjnymi. Zdarzenia RZA powinny obejmować zarówno te najbardziej prawdopodobne RZA(P) jak i najgorsze w skutkach RZA(W).

• Zdarzenia najbardziej prawdopodobne (wiarygodne do wystąpienia) - RZA(P) - są to zdarzenia związane z uwolnieniem małych ilości substancji niebezpiecznych i małymi skutkami odczuwalnymi w obrębie węzła, dla których prawdopodobieństwo jest największe;
• Zdarzenia najgorsze w skutkach - RZA(W) - są to zdarzenia katastroficzne, powodujące uwolnienie maksymalnie możliwych ilości substancji niebezpiecznych, których skutki mogą wykraczać poza granice instalacji.

Podczas wyboru RZA należy uwzględnić następujące kryteria:

• doświadczenie analityków bezpieczeństwa,
• spostrzeżenia, doświadczenia i wnioski z awarii, które wystąpiły w przeszłości w zakładzie lub w zakładach o tym samym profilu,
• wszystkie obiekty i instalacje zakładu zagrożone wystąpieniem poważnej awarii,
• analizę możliwych do wystąpienia zagrożeń,
• przepisy prawne (wymagania),
• znaczące aspekty środowiskowe,
• kompetencje pracowników zakładu oraz zastosowane w zakładzie środki zabezpieczeń (zapobiegawcze, ochronne i ograniczające skutki).

Zazwyczaj dalsza analiza ryzyka zostaje przeprowadzana wyłącznie dla reprezentatywnych zdarzeń awaryjnych. Są one rozwijane w reprezentatywne scenariusze awaryjne (RSA)  i dla nich określana jest wielkość ryzyka. Scenariusz awaryjny jest najważniejszym elementem analizy.

Po zidentyfikowaniu reprezentatywnych scenariuszy awaryjnych (RSA) kolejny etap jest związany z oceną prawdopodobieństwa ich wystąpienia oraz wielkości skutków, jakie mogą powodować. Następnie dla oszacowanych prawdopodobieństwa i wielkości skutków scenariuszy awaryjnych określany jest poziom ryzyka.

Stosowane są różne metody analizy ryzyka. Można tu wymienić metody jakościowe, półilościowe i ilościowe. Wybór odpowiedniej metody zależy od posiadanych danych wejściowych, skomplikowania instalacji procesowej, zamierzonego sposobu przedstawienia oraz wykorzystania wyników.

Opisana powyżej metedologia oraz schemat oceny ryzyka poważnej awarii wykorzystywany jest podczas analiz ryzyka dla Zakładu o Dużym Ryzyku wystąpienia Poważnej Awarii Przemysłowej. 

Zobacz również:

• ZARZĄDZANIE RYZYKIEM PROCESOWYM
  
• STUDIUM ZAGROŻEŃ i ZDOLNOŚCI OPERACYJNYCH (HAZOP) - metodyka analizy HAZOP
• ZASTOSOWANIE ANALIZY WARSTW ZABEZPIECZEŃ  (AWZ) DO OCENY RYZYKA PROCESOWEGO
• CZYNNIKI MAJĄCE WPŁYW NA RYZYKO W INSTALACJACH PROCESOWYCH
• ZARZĄDZANIE RYZYKIEM - ANALIZA RYZYKA